ေရာဂါဆိပ္ပ်ံ႕ႏွံ႕ျခင္းႏွင့္ အသက္ကယ္ ဗီတာမင္

ခႏၶာကုိယ္တြင္း ေရာဂါဆိပ္ပ်ံ႕ႏွံ႕ျခင္း(sepsis) ဟာ အသက္အႏၱရယ္ကို ျခိမ္းေျခာက္တတ္တဲ ့ အေျခအေနတစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။ ယခုအခါမွာဆုိရင္ ေရာဂါဆိပ္ပ်ံ႕ႏွံ႕ျခင္းအတြက္ ေစ်းႏႈန္းသက္သာျပီး ထိေရာက္မႈရွိေသာ ကုထံုးတစ္ရပ္ကုိ ေလ့လာေတြ႕ရွိ စမ္းသပ္ေနျပီျဖစ္ပါတယ္။ ဗီတာမင္စီဟာ ေရာဂါဆိပ္ပ်ံ႕ႏွံ႕ျခင္းကို ကာကြယ္ႏိုင္တယ္ဆိုတာကုိ   Western's Schulich ေဆးေက်ာင္းမွ ပါေမာကၡ တစ္ဦးျဖစ္သူ Dr. Karel Tyml ႏွင့္အဖြဲ႕က သုေတသနျပဳ ေတြ႕ရွိခဲ့ပါတယ္။

ေရာဂါဆိပ္ပ်ံ႕ႏွံ႕ျခင္းကို ခႏၶာကုိယ္ရဲ႕ ဘယ္အပိုင္းတြင္မဆို ေတြ႕ရွိရျပီး ဘက္တီးရီးယားေၾကာင့္သာ အမ်ားဆံုးျဖစ္တတ္တဲ ့ေရာဂါအေျခအေနတစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။ ကေလးသူငယ္မ်ား၊ သက္ၾကီးရြယ္အိုမ်ား၊ ကိုယ္ခံအား က်ေနသူမ်ားတြင္ အမ်ားဆံုးျဖစ္တတ္ျပီး ေဆးရံုတက္ေရာက္ ကုသမႈခံေနရသူမ်ားတြင္လည္း အခန္႕မသင့္ပါက ေရာဂါဆိပ္ပ်ံ႕ႏွံ႕ျခင္းကို ခံစားရတတ္ပါတယ္။ ခြဲစိပ္ခံထားရေသာ ေနရာမ်ားမွလည္းေကာင္း၊ အေၾကာေဆး ပုလင္းၾကီး အခိ်န္အေတာ္ၾကာ ခ်ိတ္ထားရေသာသူမ်ားတြင္ အပ္ထိုးထားေသာ ေနရာမ်ားမွလည္းေကာင္း၊ နာတာရွည္ အိပ္ရာေပၚလွဲေနရေသာလူနာမ်ားတြင္ အိပ္ယာနာ (bedsores) မွလည္းေကာင္း သန္႕ရွင္းမႈ မရွိေသာအခါတြင္ ေရာဂါဆိပ္ပ်ံ႕ႏွံ႕ျခင္း ကို ျဖစ္ေပၚေစတတ္ပါတယ္။ ထိေရာက္တဲ ့ကုသမႈမရရွိဘူးဆိုရင္ ေရာဂါဆိပ္ပ်ံ႕ႏွံ႕ျခင္းေၾကာင့္ အသက္ေသဆံုးႏႈိင္မႈဟာ ၄၀ ရာခိုင္ႏႈန္းအထက္ထိ ရွိႏိုင္ပါတယ္လို႕ Dr. Tyml က ဆိုထားပါတယ္။

ေရာဂါဆိပ္ပ်ံ႕ႏွံ႕ျခင္း ျဖစ္ေပၚတဲ့အခါ ခႏၶာကုိယ္ရွိ ခုခံအား အဖြဲ႕အစည္းဟာ အဓိကက် လုပ္ေဆာင္ရပါေတာ့တယ္။ အဲဒီအခါေသြးေၾကာမ်ားရဲ႕ ပံုမွန္လုပ္ငန္းေဆာင္တာမ်ားပ်က္စီးျပီး ေသြးခဲေလးမ်ား ပိတ္ဆို႕ကာ ခႏၶာကုိယ္ရွိ အဓိကအဂၤါမ်ားတြင္ ေသြးေထာက္ပံ့မႈရပ္တန္႕ျပီး အဲဒီအဂၤါရဲ႕ လုပ္ငန္း ေဆာင္တာမ်ားလည္း ပ်က္ဆီးသြားပါေတာ့တယ္။ ပိတ္ဆို႔ျပီး ေကာင္းစြာမစီးဆင္းေတာ့တဲ ့ ဆံခ်ည္မွ်င္ ေသြးေၾကာမ်ား(plugged capillaries)ဟာ ကုိယ္တြင္းအဂၤါမ်ားကို ေအာက္ဆီဂ်င္ႏွင့္ အာဟာရဓါတ္မ်ား မေထာက္ပံ့ႏိုင္ေတာ့သလို အညစ္ေၾကးမ်ားကုိလည္း ျပန္လည္သယ္ေဆာင္ျခင္း မျပဳႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။ ဥပမာအားျဖင့္ ေက်ာက္ကပ္တြင္ ေသြးေထာက္ပံ့မႈ မရွိတဲ့အခါ ေက်ာက္ကပ္ပ်က္စီးျခင္း(Renal failure) ျဖစ္ေပၚကာ ေက်ာက္ကပ္ရဲ႕ တာ၀န္မ်ား ပ်က္ဆီးသြားျပီး အသက္အႏၱရာယ္ကို ထိခိုက္ေစပါေတာ့တယ္။

ဓါတ္တိုးမႈျဖစ္စဥ္(oxidative stress)ႏွင့္ ေသြးခဲမႈျဖစ္စဥ္မ်ား(clotting pathway)ဟာ ဆံခ်ည္မွ်င္ ေသြးေၾကာပိတ္ဆို႕ျခင္းတြင္ အဓိကက်တယ္ လို႕ Dr.Tyml က ဆိုပါတယ္။ ဗီတာမင္စီဟာ ဓါတ္တိုးဆန္႕က်င္တဲ ့ဗီတာမင္တစ္မ်ိဳးျဖစ္ပါတယ္။ ၎၏ သုေတသနအရ ေရာဂါဆိပ္ပ်ံ႕ႏွံ႕ျခင္း၏ အေစာပိုုင္းအဆင့္တြင္ ဗီတာမင္စီ ထိုးေဆးတစ္လံုးထိုးျခင္းဟာ ေသြးေၾကာအတြင္း ပိတ္ဆို႕ျခင္း(plugging)ကို ကာကြယ္ေစႏိုင္တယ္လို႕ ေတြ႕ရွိခဲ့ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ေရာဂါဆိပ္ပ်ံ႕ႏွံ႕ျခင္း၏ ေနာက္ပိုင္းအဆင့္ေရာက္မွ ဗီတာမင္စီ ထိုးေဆးထုိးပါကလည္း ပိတ္ဆို႕ေနေသာ ေသြးေၾကာမ်ားကို ျပန္လည္ ေကာင္းမြန္လာေစႏိုင္တယ္လို႕ Dr.Tyml က ထပ္မံေျပာၾကားထားပါတယ္။

ၾကြက္မ်ားကို ေလ့လာစမ္းသပ္ခဲ့တဲ့အခါမွာ ေရာဂါဆိပ္ပ်ံ႕ႏွံ႕ျခင္းရဲ႕ အေစာပိုင္းအဆင့္ျဖစ္ျဖစ္၊ ေနာက္ပိုင္းအဆင့္တြင္ျဖစ္ျဖစ္ ဗီတာမင္စီ ထိုးေပးျခင္းေၾကာင့္ ၎တို႕ရဲ႕ အသက္ရွင္ႏိႈင္မႈ အခြင့္အေရး ပုိမ်ားလာေၾကာင္း Dr. Tyml က ရွင္းျပခဲ့ပါတယ္။ ဗီတာမင္စီရဲ႕ အာနိသင္ကလည္း အခ်ိန္ပိုၾကာျပီး ေဆးထိုးျပီးေနာက္ ၂၄နာရီတိုင္ေအာင္ ေသြးေၾကာ ပိတ္ဆို႕မႈကုိ ကာကြယ္ေပးႏုိင္တယ္လို႕လည္း ဆက္လက္ေျပာထားပါတယ္။

ဗီတာမင္စီဟာ ေစ်းႏႈန္းလည္းသက္သာျပီး ေဘးလည္းကင္းတဲ ့ေဆးတစ္မ်ိဳးျဖစ္ပါတယ္။ ေရာဂါဆိပ္ ပ်ံ႕ႏွံ႕ေနတဲ ့ လူနာေတြအတြက္ ထိေရာက္မႈလည္းရွိပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ေရာဂါဆိပ္ပ်ံ႕ႏွံ႕မႈမ်ားေသာ ဖြံ႕ျဖိဳးဆဲ ႏုိင္ငံမ်ားနဲ႕ ေဆး၀ါးစရိတ္ၾကီးၾကီးမားမား မတတ္ႏိုင္ေသာ ေနရာမ်ားတြင္လည္း ပိုမို အက်ိဳးရွိႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္လို႕ Dr.Tyml က ေျပာၾကားသြားပါတယ္။

Ref: www.medicalnewstoday.com