ကၽြန္ေတာ္တို႕ရဲ႕ လက္သည္း ေျခသည္းေတြကို Keratin ေခၚ ပရိုတင္းတမ်ိဳးျဖင့္ ဖြဲ႕စည္းထားပါတယ္။
လက္သည္းခြံကို nail plate လို႕ေခၚျပီး လက္သည္းခြံပတ္လည္တ၀ိုက္ ဧရိယာကိုေတာ့ nail folds လို ့
ေခၚဆိုပါတယ္။ လက္သည္းခြံေအာက္ဘက္ရွိ ေသြးေၾကာမွ်င္ေလးမ်ားေၾကာင့္ ကၽြန္ေတာ္တို႕ရဲ႕
လက္သည္းမ်ားဟာ ပန္းေရာင္သမ္းေနျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ nail bed ဆိုတာကေတာ့ လက္သည္းခြံဖံုးထားတဲ ့
အသားကို ေခၚတာျဖစ္ျပီး လက္သည္းေအာက္ေျခဘက္ရွိ အေရျပားေနရာေသးေသးေလးကို cuticle လို ့
ေခၚဆိုၾကပါတယ္။ လက္သည္းခြံ ေအာက္ေျခရွိ လျခမ္းပံုအျဖဴေနရာေလးကိုေတာ့ lunula လို ့ေခၚျပီး အဲဒီ
လျခမ္းပံုေလးဟာဆုိရင္ လက္မမွာ အၾကီးဆံုးျဖစ္ျပီး လက္သန္းမွာမ်ားေသာအားျဖင့္ အဲဒီလျခမ္းပံုေလး
မရွိတတ္ၾကပါဘူး။ လက္သည္းမ်ားဟာ တစ္လလွ်င္ ၂ မီလီမီတာမွ ၃ မီလီမီတာထိရွည္ထြက္ႏႈန္းရွိျပီး
ေျခသည္းမ်ားကေတာ့ တစ္လလွ်င္ ၁ မီလီမီတာခန္ ့ ရွည္ထြက္လာေလ့ရွိပါတယ္။ အသက္အရြယ္၊
ေယာကၤ်ားမိန္းမ၊ ရာဦဥတုနဲ႕အစာအာဟာရေပၚ မူတည္ျပီး လူတစ္ဦးႏွင့္ တစ္ဦး လက္သည္းေျခသည္း
ရွည္ထြက္ႏွႈန္းမတူညီၾကပါဘူး။ ေႏြရာသီကာလတြင္ ရွည္ထြက္ႏႈန္းျမန္ေလ့ရွိသလို မိမိအားသန္တဲ့လက္မွ
လက္သည္းမ်ားဟာ အျခားတဖက္ထက္ ရွည္ထြက္ႏႈန္း ပုိျမန္ေလ့ရွိပါတယ္။
က်န္းမာတဲ ့ လက္သည္းေျခသည္းမ်ားဟာ ကၽြန္ေတာ္တို႕ က်န္းမာေရးေကာင္းမြန္ေနျခင္းရဲ႕ ျပယုဂ္ တစ္ခုလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႕ သတိမမူမိေပမယ့္ လက္သည္းေတြဟာ ကၽြန္ေတာ္တို႕ရဲ႕ က်န္းမာေရးအေျခအေနကို တစိတ္တပိုင္း ေဖာ္ျပေနတတ္ပါတယ္။ အေမရိကန္ Florida ျပည္နယ္ အေရျပားအထူးကု Dr.Tamara Lior က “မ်က္လံုးဟာ စိတ္ရဲ႕ျပတင္းေပါက္ျဖစ္သလို လက္သည္းမ်ား ဟာလည္း က်န္းမာေရးရဲ႕ ျပတင္းေပါက္တစ္ခုျဖစ္တယ္”လို႕ ေျပာၾကားဖူးပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လက္သည္းမ်ားဟာ ကၽြန္ေတာ္တို႕ရဲ႕ က်န္းမာေရးအေျခအေနကုိ ဘယ္လိုေဖာ္ျပေနတယ္ဆိုတာကို သိထားသင့္လွပါတယ္။
၁။ လက္သည္းႏွင့္ အာဟာရခ်ိဳ႕တဲ့ျခင္း
Omega 3 ၊ ပရိုတင္းနဲ႕ သံဓါတ္ေတြဟာ ဆိုရင္ လက္သည္း၊ ဆံပင္နဲ႕ အေရျပားရဲ႕ က်န္းမာေရးအတြက္ အေထာက္အကူျပဳေနပါတယ္။ သံဓါတ္ခ်ိဳ႕တဲ့တဲ့ ေသြးအားနည္းေရာဂါ (iron deficiency anaemia) မွာဆုိရင္ လက္သည္းေတြဟာ ပါးလႊာေနျပီး လက္သည္းေတြရဲ႕ အလယ္ဟာ အစြန္း ၂ဖက္ထက္ခ်ိဳင့္ေနျပီး ဇြန္းပံုသ႑န္ ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ ေဆးပညာအေခၚအေ၀ၚအရ koilonychia လို႕ေခၚဆိုပါတယ္။ ကုိယ္၀န္ေဆာင္မိခင္မ်ား၊ အာဟာရဓါတ္မွ်တေအာင္ မစားသံုးသူမ်ားတြင္ အထက္ပါ သံဓါတ္ခ်ဳိ႕တဲ့တဲ ့ေသြးအားနည္း ေရာဂါ ကို ေတြ႕ရွိရတတ္ပါတယ္.။ ၎ေရာဂါ မျဖစ္ပြါးေစဖို႕အတြက္ သံဓါတ္ၾကြယ္၀ေသာ အသားအမ်ိဳးမ်ိဳး၊ ၾကက္ဥ အႏွစ္၊ ဟင္းႏုႏြယ္၊ ပဲနီေလး၊ စပ်စ္သီးေျခာက္ အစရွိတာေတြကို သင့္တင့္မွ်တေအာင္ စားသံုးေပးဖို ့လိုပါတယ္။ ဗီတာမင္ စီ ဟာလည္း ခႏၶာကုိယ္တြင္ သံဓါတ္စုပ္ယူႏိုင္မႈကုိ အားေပးတဲ့အတြက္ အခ်ဥ္ဓါတ္ပါ၀င္ေသာ အသီးအႏွံမ်ားကိုပါ တပါတည္း တြဲဖက္စားသံုးသင့္ပါတယ္။
၂။လက္သည္းကိုက္ျခင္း
လက္သည္းကိုက္ေလ့ရွိျခင္း၊ လက္မကို စုပ္ေလ့ရွိျခင္း စတာေတြဟာဆိုရင္ စိတ္ပ်ံ႕လြင့္သူေတြ၊
စိတ္ဂဏွာမျငိမ္တဲ့သူေတြ၊ စိတ္ဖိစီးမႈမ်ားတဲ့သူေတြရဲ႕ လကၡဏာတစ္ရပ္ပဲျဖစ္ပါတယ္။ အေမရိကန္ႏိုင္ငံရွိ ကေလးမ်ားနဲ႕ ဆယ္ေက်ာ္သက္မ်ားလူဦးေရရဲ႕ တ၀က္ေလာက္ဟာလည္း လက္သည္းကိုက္တဲ့အက်င့္
ရွိတတ္ၾကတယ္လို ့ဆိုပါတယ္။ လက္သည္းကိုက္ျခင္းေၾကာင့္ လက္သည္းမ်ား လံုး၀ဥႆံု ပ်က္စီး
ယုိယြင္းျခင္းေတာ့ မျဖစ္တတ္ေပမယ့္ လက္သည္းမ်ား မလွမပ ျဖစ္တတ္ျခင္း နဲ႕ လက္သည္းနဲ႕ ပါးစပ္ေတြမွာ
ေရာဂါပိုးေတြကူးစက္၀င္လာေစႏိုင္ပါတယ္။ လက္သည္းကိုက္တတ္တဲ ့အက်င့္ဟာ အင္မတန္ ေဖ်ာက္ရ
ခက္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အသက္ၾကီးလာတဲ့အခါမွာေတာ့ လက္သည္းကုိက္တတ္တဲ့အက်င့္ဟာ အလို
အေလ်ာက္ ေပ်ာက္သြားတတ္ၾကပါတယ္။ လက္သည္းကိုက္တတ္တဲ့အက်င့္ကို ေဖ်ာက္ဖို႕အတြက္ စုိးရိမ္
ပူပန္တတ္တဲ ့အက်င့္မရွိေအာင္ သတိနဲ ့ေနထိုင္ပါ။ လက္သည္းကို မကိုက္မိေစဖို႕အတြက္ အရသာခါးတဲ ့
အေရာင္တင္ေဆး(nail polish) မ်ားလည္း သံုးႏိုင္ပါတယ္။ အကယ္၍မ်ား လက္သည္း ကိုက္ျခင္းအျပင္
မိမိဆံပင္ကို မိမိဘာသာ ဆြဲစုတ္ေလ့ရွိျခင္း၊ မိမိကုိယ္ကို နာက်င္ေအာင္လုပ္ျခင္း စတဲ ့စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ
လကၡဏာေတြပါ ပူးတြဲရွိေနမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ဆရာ၀န္နဲ ့ျပသသင့္ပါတယ္။
၃။တင္းပုတ္ပံု လက္သည္း(Clubbing)
ဘယ္ညာလက္၂ေခ်ာင္းရဲ႕ လက္သည္း ၂ခု(ဥပမာ- ဘယ္ဘက္လက္ခလယ္နဲ႕ ညာဘက္လက္ခလယ္)ကို
ေဇာက္ထိုးထား၍ မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္ပူးၾကည့္ပါက လက္သည္း၂ခုၾကားတြင္ ဆႏြင္းမကင္းပံုစံ ဟေနတဲ့
ေနရာလြတ္ေလးကို ေတြ႕ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ Clubbing ျဖစ္ေနတဲ လက္မွာဆိုရင္ အဲဒီ
ေထာင့္ပံုစံေပ်ာက္ေနပါတယ္။ ေနာက္ျပီး nail folds မ်ားကလည္း ခံုးေနျပီး လက္ေခ်ာင္း
အဖ်ားပိုင္းမ်ားကလည္း ထူျပီးတုတ္ေနပါတယ္။ nail clubbing လို႕ေခၚတဲ့ လက္သည္းမ်ား
တင္းပုတ္ပံုျဖစ္ရတဲ ့အေၾကာင္းရင္း အမ်ားၾကီးရွိပါတယ္။ အဆုတ္ကင္ဆာ၊ အဆုတ္ျပည္တည္နာ၊
အဆုတ္ျပြန္မ်ား က်ယ္ျခင္း စတဲ ့အဆုတ္ေရာဂါရွိသူေတြမွာ တင္းပုတ္ပံုစံ လက္သည္းကိုေတြ႕ရေလ့ရွိပါတယ္၊
ဒါ့အျပင္ တခ်ိဳ႕ေသာ ႏွလံုးေရာဂါနဲ႕ အသည္းေရာဂါ ရွိသူေတြမွာလည္း ေတြ႕ႏိုင္ပါေသးတယ္။
တင္းပုတ္ပံုလက္သည္းကို ဂရိသမားေတာ္ၾကီး Hippocrates က ေတြ႕ရွိခဲ့တဲ့အတြက္ Hippocratic fingers
လို႕လည္း ေခၚဆိုၾကပါတယ္။
၄။အ၀ါေရာင္လက္သည္းေရာဂါစု ( Yellow nail syndrome )
အ၀ါေရာင္လက္သည္းေရာဂါစုမွာ ဆုိရင္ လက္သည္းမ်ားဟာ အ၀ါေရာင္ သုိ႕မဟုတ္ အစိမ္းေရာင္
သန္းေနတတ္ပါတယ္။ လက္သည္းမ်ား ရွည္ထြက္မႈဟာလည္း သိသိသာသာေႏွာင့္ေႏွးေနတတ္ျပီး
လက္သည္းမ်ားဟာလည္း အရမ္းထူေနတတ္ပါတယ္။ ဒီေရာဂါဟာဆိုရင္ အဆုတ္ေရဖံုးျခင္းနဲ႕
ျပန္ေရေၾကာမ်ားပိတ္ျခင္းေၾကာင့္ ေျခလက္ေယာင္ယမ္းျခင္း စတဲ ့ေရာဂါေတြနဲ႕ ဆပ္စပ္ ေနေလ့
ရွိပါတယ္။
၅။ အျဖဴေရာင္ လက္သည္းမ်ား
လက္သည္းမ်က္ႏွာျပင္တြင္ အျဖဴစက္မ်ား၊ အျဖဴေရာင္အမွ်င္တန္းမ်ား ျဖစ္ေပၚေန တတ္ပါတယ္။
leukonychia လို႕ေခၚဆိုပါတယ္။ ဒီလိုလက္သည္းမွာ အျဖဴေရာင္မ်ားျဖစ္ေပၚေနျခင္းကုိ
အသက္ရြယ္ၾကီးတဲ့သူေတြမွာေတြ႕ႏိုင္သလို လက္သည္းထိခိုက္မိျခင္း၊ ပရိုတင္းဓါတ္ခ်ိဳ႕တဲ့ျခင္း၊
အသည္းေရာဂါရွိျခင္း စတဲ့ေရာဂါေတြမွာလည္း လက္သည္းဟာ အျဖဴေရာင္ခပ္ေနာက္ေနာက္
သမ္းေနတတ္ပါတယ္။
၆။လက္သည္းေျခသည္းတြင္ ေရာဂါပိုး၀င္ျခင္း
လက္သည္းမ်ားဟာလည္း ခႏၶာကိုယ္ရဲ႕အျခားအစိတ္အပိုင္းမ်ားကဲ့သို႕ ေရာဂါပိုး၀င္တတ္ပါတယ္။
လက္သည္းေျခသည္းမ်ားမွာဆိုရင္ျဖင့္ မိႈေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ ေရာဂါမ်ားဟာ အျဖစ္အမ်ားဆံုးျဖစ္ပါတယ္။
အဲဒီလို ေရာဂါပိုး၀င္ျပီဆိုရင္ လက္သည္းေျခသည္းမ်ားဟာမာထူေနတတ္ျပီး အေရာင္ဟာလည္း
အျပာေရာင္၊ အစိမ္းပုပ္ေရာင္ ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ အလားတူပဲ ဘက္တီးရီးယားနဲ႕ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးမ်ား
ကလည္း လက္သည္းကုိ အက်ည္းတန္ေစတတ္ပါတယ္။ ဘက္တီးရီးယားေတြရဲ႕ အဓိက
တိုက္ခိုက္တဲ့ေနရာကေတာ့ လက္သည္းေျခသည္းပတ္ပတ္လည္ရွိ အေရျပားကို ျဖစ္ပါတယ္။
မကုသဘဲထားမည္ဆိုပါက လက္သည္းေျခသည္းမ်ား ကၽြတ္ထြတ္ေလ့ရွိပါတယ္။ မသန္႕ရွင္းတဲ ့
ေျခအိတ္ေတြ၊ လက္သည္းညွပ္အစရွိတာေတြကေနတဆင့္ ေရာဂါပိုးကူးစက္ ႏိုင္တဲ့အတြက္
ေျခအိတ္မ်ားကုိ သန္႕ရွင္းစြာ၀တ္ဆင္ျခင္း၊ လက္သည္းညွပ္မ်ားကို သန္႕သန္႕ရွင္းရွင္း အသံုးျပဳ
ျခင္းျဖင့္ လက္သည္းေျခသည္းမ်ားအတြင္း ေရာဂါပိုး ကူးစက္ျခင္းကို ကာကြယ္ႏိုင္ပါတယ္။
၇။ လက္သည္းေပၚတြင္ ကန္႕လန္႕ျဖတ္ မ်ဥ္းေၾကာင္းျဖစ္ေနျခင္း
အထက္ပါမ်ဥ္းေၾကာင္းေလးေပၚေနျခင္းကို Beau's lines လို႕ေခၚပါတယ္။ လက္သည္းရဲ႕ အလယ္မွာ
ခ်ိဳင့္ေနတဲ ့ကန္႕လန္႕ျဖတ္ မ်ဥ္းေၾကာင္းေလးလိုျဖစ္ေပၚေနျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ လက္သည္း cuticle
ေနရာတြင္ ထိခိုက္မိပါက အဲဒီမ်ဥ္းေၾကာင္းေလးေပၚေနႏိုင္သလို ထိန္းခ်ဳပ္ရခက္ေသာ ဆီးခ်ိဳေရာဂါ
ရွိသူမ်ား ၊ ဆိုးဆိုး၀ါး၀ါးဖ်ားနာေနေသာ လူနာမ်ား၊ ကင္ဆာေဆးေသာက္သံုးေနေသာ လူနာမ်ားႏွင့္
အာဟာရဓါတ္ခ်ိဳ႕တဲ့တဲ့ လူမ်ားမွာ Beau's lines ကိုေတြ႕ရတတ္ပါတယ္။
အထက္ပါ ေရာဂါေတြအျပင္ လက္သည္းမ်ားက ေဖာ္ျပေပးေနတဲ ့ေရာဂါေတြအမ်ားၾကီးရွိပါတယ္။
Lupus ၊ Psoriasis အစရွိတဲ ့ေရာဂါေတြမွာလည္း လက္သည္းမ်ားဟာ ခ်ိဳင့္ေနျခင္း၊ ကြဲေနျခင္း
စတာေတြျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ေသာ ႏွလံုးေရာဂါရွိသူေတြမွာ လက္သည္းရဲ႕ nail bed ဟာ
နီေနႏိုင္သလို ေသြးအားနည္းေရာဂါရွိသူေတြမွာလက္သည္းဟာ အေရာင္ေဖ်ာ့ေနတတ္ပါတယ္။
အေရျပားကင္ဆာရွိသူေတြမွာလည္း လက္သည္းေအာက္ေျခတြင္ အနက္ေရာင္လိုင္းေလးမ်ား
ျဖစ္ေပၚေနေလ့ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လက္သည္းမ်ားဟာ က်န္းမာေရးအေျခအေနကို တစိတ္တေဒသ
ေဖာ္ျပေနတဲ့ ခႏၶာကုိယ္ရဲ႕ အစိတ္အပိုင္းေတြျဖစ္ပါတယ္။ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ လက္သည္း
ေျခသည္းမ်ားရဲ႕ က်န္းမာေရးကုိလည္း ဂရုစိုက္သင့္ပါတယ္။ ဒါမွသာ လက္သည္းေျခသည္းမ်ား
အတြင္း ေရာဂါပိုး၀င္ေရာက္ျခင္းကို ကာကြယ္ႏိုင္မွာပါ။ လက္သည္းေျခသည္းမ်ားရဲ႕ က်န္းမာေရး
အတြက္ ေအာက္ပါအတိုင္း ေဆာင္ရြက္သင့္ပါတယ္။
၁။ လက္သည္းေျခသည္းမ်ားကို သန္႕သန္႕ရွင္းရွင္း ေျခာက္ေသြ႕ေအာင္ထားပါ။
၂။ လက္သည္းကိုက္တတ္တဲ့အက်င့္ရွိလွ်င္ ေဖ်ာက္ပစ္ပါ။
၃။ လက္သည္းေအာက္ေျခဘက္ cuticle ေနရာကို လွီးမျဖတ္ပါႏွင့္။
၄။ လက္သည္းခြံႏွင့္ nail bed ၾကားေနရာကေန ေရာဂါပိုး၀င္လာႏိုင္တဲ့အတြက္ အဲဒီၾကားေနရာကုိ
အခၽြန္အတက္မ်ားျဖင့္ အလြန္အကၽြံ ထိုးဆြသန္႕ရွင္းျခင္းမလုပ္ပါႏွင့္။
၅။ တတ္ႏိုင္ပါက လက္သည္းညွပ္မ်ားကို သီးသန္႕အသံုးျပဳပါ။
၆။ ပရိုတင္းႏွင့္ ဘိုင္အိုတင္ (biotin) ၾကြယ္၀ေသာ ၾကက္ဥ အသားႏွင့္ အသဲမ်ား စားေပးပါ။
ဘိုင္အိုတင္ဟာ vitamin B7 ျဖစ္ျပီး လက္သည္းႏွင့္ ဆံပင္မ်ား၏ က်န္းမာသန္စြမ္းေရးအတြက္
အေထာက္အကူျပဳပါတယ္။
၇။ acetone ႏွင့္ formaldehyde ပါ၀င္ေသာ လက္သည္းဖ်က္ေဆးမ်ားကို အတတ္ႏိုင္ဆံုး
အသံုးမျပဳပါႏွင့္။ ၈။ လက္သည္းေျခသည္းမ်ား အေရာင္ေျပာင္းလဲျခင္းရွိမရွိကိုလည္း စစ္ေဆးေပးပါ။
အထက္ပါအတိုင္း လက္သည္းေျခသည္းမ်ားကို ဂရုတစိုက္စစ္ေဆးေပးျခငး္ျဖင့္ မိမိတို႕ရဲ႕
က်န္းမာေရးကို အေထာက္အကူျပဳႏိုင္ေစဖို႕ အၾကံျပဳေရးသားလိုက္ရပါတယ္။
ေလးစားစြာျဖင့္…
ေဒါက္တာ ေအာင္ေအာင္
