စာဖတ္သူ သင့္အတြက္ တစ္စံုတစ္ခု အက်ိဳးရွိသြားတယ္ဆိုရင္ ေရးသားရက်ိဳးနပ္ပါျပီ။
dr.agaglay@gmail.com

25 June 2011

အသည္းဟူသည္

အသည္းမရွိဘဲ ကၽြန္ေတာ္တို႕ အသက္ရွင္လို ့မရဘူး။ အသည္းက အဲဒီေလာက္ထိကို အေရးပါတဲ့ အဂၤါအစိပ္အပိုင္းတစ္ခုေပ့ါဗ်ာ။ အသည္းကသာ ကၽြန္ေတာ္တို႕အတြက္ လိုအပ္တာ၊ ကၽြန္ေတာ္တုိ႕ကေတာ့ျဖင့္ အသည္းကုိ အေလးေတာင္ထားၾကတာမဟုတ္ဘူး။ အသည္းအေၾကာင္းကုိလည္း သိပ္မသိၾကဘူး။

အသည္းက ကၽြန္ေတာ္တတို႕ ရဲ႕ ခႏၶာကုိယ္မွာ အၾကီးဆံုးပစၥည္းတစ္ခုပဲ။ အသည္းထက္ၾကီးတာ ဘာမွမရွိဘူး။ အသည္းအေလးခ်ိန္က သာမန္လူၾကီးတစ္ေယာက္မွာဆုိရင္ ၁.၅ ကီလိုဂရမ္ေလာက္ထိ ေလးတယ္။ တစ္ပိႆာ၀န္းက်င္ေပါ့ဗ်ာ။ အသည္းေနတဲ့ေနရာက ကၽြန္ေတာ္တုိ႕ရဲ႕ ညာဘက္နံရိုး ေအာက္ဘက္နားမွာေပ့ါ။ တခါတေလ ေရာဂါေၾကာင့္ ၾကီးလာျပီဆိုရင္ေတာ့ နံရိုးေအာက္ဘက္မွာ အသည္းကို ဆရာ၀န္ေတြက စမ္းမိတတ္ၾကတယ္။ အဲဒါကလည္း ဆရာ၀န္ေတြအတြက္ေရာဂါကုသဖို႕ အေထာက္အကူတစ္ရပ္ပဲေလ။

အသည္းက ခႏၶာကုိယ္မွာ အၾကီးဆံုး အဂၤါအစိတ္အပိုင္းဆိုတဲ့အတုိင္း အသည္းကို အာဟာရေထာက္ပံ့ေပးတဲ ့ ေသြးပမာဏကလည္း မနည္းပါဘူး။ ႏွလံုးက ညွစ္ထုတ္ေပးတဲ ့ေသြးပမာဏရဲ႕ ေလးပံုတစ္ပုံေလာက္ထိကုိ အသည္းက အသံုးျပဳရပါတယ္။ ႏွလံုးအလုပ္ေကာင္းေကာင္းမလုပ္တဲ့ တခ်ိဳ႕လူနာေတြမွာဆိုရင္ အသည္းဟာ သာမန္အခ်ိန္ထက္ပိုျပီး ေသြးေတြကို သိမ္းဆည္းေပးရပါတယ္။ တခါတေလ ေရသန္႕ဘူးတစ္ဗူးစာေလာက္ရွိတဲ ့ေသြးေတြကို သိမ္းထားေပးရပါတယ္။ အကယ္၍မ်ား ခႏၶာကုိယ္မွာ ေသြးပမာဏနည္းေနျပီဆိုရင္လည္း အသည္းထဲမွာ သိမ္းထားတဲ ့ေသြးေတြကို ျပန္ထုတ္ေပးပါေသးတယ္။ အသည္းက သာမန္အရြယ္အစားထက္ ပိုၾကီး၊ ပိုဆန္႕ႏုိင္တဲ ့ အဂၤါအစိတ္အပိုင္းျဖစ္တာေၾကာင့္ ခုလိုေသြးေလွာင္တဲ့ ဂိုေဒါင္ၾကီးလို တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ ေနႏိုင္ တာေပါ့ဗ်ာ။

အသည္းက တာ၀န္ေတြအမ်ားၾကီး ထမ္းေဆာင္ႏိုင္ပါတယ္။ ဘယ္တာ၀န္အေရးၾကီးလဲဆိုရင္ အကုန္လံုး အေရးၾကီးတယ္လို ့ ေျပာရမွာေပါ့ဗ်ာ။ ကၽြန္ေတာ္တို႕ ေတြ အစာစားျပီးတဲ့အခါမွာ ေသြးထဲမွာ ဂလူးကို႕စ္ ပမာဏက ျမင့္တက္လာတယ္။ လိုအပ္တာထက္ပိုလွ်ံေနတဲ ့ပမာဏထိ ေရာက္သြားတာေပါ့ဗ်ာ။ အဲဒီအခါမွာ အသည္းက ပိုေနတဲ ့ ဂလူးကို႕စ္ေတြကုိ တျခားအသြင္တမ်ိဳးနဲ႕ သိမ္းထားေပးပါတယ္။ ခႏၶာကုိယ္က လိုအပ္တဲ့အခ်ိန္မွာ အဲဒီသိမ္းထားတဲ ့သၾကားဓါတ္ေတြကုိ အသည္းက ျပန္ထုတ္ေပးရပါတယ္။ မထုတ္ေပးလို ့မရဘူးေလ။ လံုေလာက္တဲ ့သၾကားဓါတ္ပမာဏမရရင္ ကၽြန္ေတာ္တို႕ရဲ႕ ဦးေႏွာက္ ပ်က္စီးျပီး တာ၀န္မထမ္းေဆာင္ႏုိင္ဘဲ ျဖစ္သြားမွာေပါ့။ ဂလူးကုိ႕စ္ကေန စြမ္းအင္ရမွသာ ခႏၶာကုိယ္ အစိတ္အပုိင္းေတြက ကိုယ္စီကုိယ္စီ သူ ့အလုပ္သူ လုပ္ေဆာင္ႏုိင္ၾကမွာေလ။ ဒါေၾကာင့္ တျခားအဂၤါေတြအတြက္ အသည္းက သၾကားဓါတ္အာဟာရကို ထိန္းသိမ္းေပးရတာေပါ့။

ခႏၶာကုိယ္အတြက္ လိုအပ္တဲ ့ပရိုတင္းေတြကိုလည္း အသည္းကပဲ ဒိုင္ခံဖြဲ႕စည္း ထုတ္လုပ္ေပးရတာပါ။ အသည္းထုတ္မေပးႏုိင္တဲ ့ ပရိုတင္းတစ္မ်ိဳးကလြဲလို႕ အျခားလိုအပ္တဲ့ ပရိုတင္းမွန္သမွ် အသည္းက စက္ရံုသဖြယ္ ထုတ္ေပးပါတယ္။ ေသြးထဲမွာရွိတဲ ့ေသြးရည္ၾကည္ ပရိုတင္းဓါတ္ဟာ အင္မတန္ အေရးၾကီးလွပါတယ္။ ပရိုတင္းဟာ ေရကုိ ဆြဲထားေပးႏုိင္တဲ့ သတၱိရွိပါတယ္။ ေသြးေၾကာထဲမွာ ရွိတဲ ့ပရိုတင္းက ေရဓါတ္ကုိ ဆြဲထားႏုိင္မွသာ ေသြးလည္ပတ္မႈက ပံုမွန္ျဖစ္ေနမွာပါ။ ဥပမာ အသည္းမေကာင္းတဲ့ လူနာေတြမွာ ေျခေထာက္ေတြ ကိုယ္ေတြ ေဖာေနတတ္ပါတယ္။ အဲဒါဘာလို႕လဲဆိုေတာ့ ကၽြန္ေတာ့္ရဲ႕ ပရိုတင္း ထုတ္လုပ္မႈ တာ၀န္ပ်က္စီးေနလို ့ ေပ့ါ။ ပရိုတင္းမရွိေတာ့ ေသြးေၾကာထဲမွာ ေရကိုဆြဲမထားႏိုင္ဘူးေလ၊ ဒီေတာ့ ေသြးထဲကအရည္က တစ္ရႈးေတြထဲကို စိမ့္၀င္သြားျပီးေတာ့ လူဟာ ေျခေတြလက္ေတြ ေဖာလာတဲ ့ ေ၀ဒနာကို ခံစားရေတာ့တာေပ့ါ။ ေက်ာက္ကပ္မေကာင္းတဲ ့လူနာေတြမွာလည္း အဲဒီလို ေျခလက္ေတြ ေဖာေနႏုိင္ပါေသးတယ္။ ဘာျဖစ္လို႕လဲဆိုေတာ့ ေက်ာက္ကပ္က သူ ့တာ၀န္တစ္ခုျဖစ္တဲ့ ပရိုတင္းေတြကို ဆီးထဲပါမသြားေအာင္ ျပန္စစ္ယူမထားႏုိင္လို ့ေပ့ါ။

အသည္းဟာ ကၽြန္ေတာ္တို႕စားလိုက္တဲ ့ အာဟာရဓါတ္ေတြထဲကေနလည္း ကုိလက္စထေရာကို ထုတ္လုပ္ေပးပါေသးတယ္။ ခႏၶာကုိယ္ရဲ႕ ကုိလက္စထေရာ ဖြဲ႕စည္းမႈ ၈၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ကို အသည္းကပဲ တာ၀န္ယူရတာပါ။ လိုအပ္တာထက္ အရမ္းပိုမ်ားေနတဲ ့ အဆီေတြကိုေတာ့ အဆီတစ္ရႈးေတြထဲမွာ သိမ္းဆည္းရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႕ အဆီေတြ လိုတာထက္ပုိျပီး အမ်ားၾကီးစားတဲ့သူေတြမွာ ဗိုက္ေခါက္အဆီတစ္ရႈးေတြ ထူလာတာေပ့ါဗ်ာ။ အသည္း ဖြဲ႕စည္း ထုတ္လုိက္တဲ ့ ကိုလက္စထေရာကေန သည္းေျခရည္အျဖစ္ အသည္းကပဲ ထပ္ျပီး ေျပာင္းလဲ စစ္ထုတ္ေပးပါတယ္။ သည္းေျခရည္ျဖစ္ေပၚဖို႕အတြက္ ကိုလက္စထေရာက အဓိကပါ။ သည္းေျခရည္မွာ ဘာေတြပါသလဲဆိုေတာ့ ေရ၊ ကိုလက္စထေရာ၊ ပရိုတင္း၊ သည္းေျခေရာင္ျခယ္ပစၥည္း အစရွိတာေတြ ပါပါတယ္။ တစ္ေန ့ကို ၂၅၀ မီလီလီတာကေန တစ္လီတာ ၀န္းက်င္ခန္ ့ထိရွိတဲ့ သည္းေျခရည္ပမာဏကို အသည္းက စစ္ထုတ္ေပးရပါတယ္။ အသည္းကထုတ္လုပ္လိုက္တဲ့ သည္းျခည္ရည္ကိုေတာ့ သည္းေျခအိတ္က သိမ္းဆည္းေပးပါတယ္။

သည္းေျခအိတ္ဆိုတာ အသည္းရဲ႕ ညာဘက္ေအာက္ေျခနားမွာ ကပ္လ်က္ တည္ရွိတဲ ့ သစ္ေတာ္သီးပံု အိတ္ငယ္ေလး ျဖစ္ပါတယ္။ အသည္း စစ္ထုတ္ေပးလိုက္တဲ ့ သည္းေျခရည္ေတြကို သည္းေျခအိတ္က ပ်စ္ေအာင္ဖန္တီးျပီး သိမ္းထားေပးပါတယ္။ သည္းေျခရည္ ပမာဏ ၅၀ မီလီလီတာေလာက္ကုိ သည္းေျခအိတ္က သိမ္းထားေပးႏုိင္စြမ္းရွိျပီးေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႕ အစာစားလိုက္တဲ့အခါမွာ အဲဒီသိမ္းထားတဲ့ သည္းေျခရည္ေတြကို အူသိမ္ဦးထဲကို တျဖည္းျဖည္း စီးဆင္းေစပါတယ္။ သည္းေျခရည္ဟာ စားလိုက္တဲ ့အစာထဲက အဆီေတြကို ေခ်ဖ်က္သန္႕စင္တဲ ့ေနရာမွာ ကူညီေပးပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ အဆီထဲတြင္သာ ေပ်ာ္၀င္ႏိုင္တဲ့ ဗီတာမင္ ေအ၊ ဒီ၊ အီး၊ေက အစရွိတဲ့ ဗီတာမင္ေတြကုိ ခႏၶာကုိယ္က စုပ္ယူရာမွာလည္း သည္းေျခရည္က မပါမျဖစ္ပါပဲ။

သည္းေျခရည္ထဲမွာ ပါ၀င္တဲ ့ အဓိက သည္းေျခေရာင္ျခယ္ပစၥည္းကေတာ့ ဘီလီရူဘင္(bilirubin) လုိ ့ေခၚတဲ့ ေရာင္ျခယ္ပစၥည္း(pigment) ပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဘီလီရူဘင္ဟာ အစိမ္းနဲ႕ အ၀ါေရာစပ္ထားတဲ့ အေရာင္မ်ိဳးျဖစ္ျပီး ေသြးနီဥေတြ ပ်က္စီးရာကေန ထြက္ေပၚလာတဲ့ စြန္႕ပစ္ပစၥည္း တစ္မ်ိဳးပါ။ ေသြးနီဥေတြရဲ႕ သက္တမ္းဟာ ရက္ေပါင္း ၁၂၀ခန္ ့ ျဖစ္ျပီး ၁၂၀ ေက်ာ္လာတဲ ့ေသြးနီဥဆဲလ္ေတြဟာ ေၾကမြပ်က္စီးလြယ္ေနပါျပီ။ အဲဒီအရြယ္လြန္ေသြးနီဥဆဲလ္ေတြကုိ ခႏၶာကုိယ္ ခုခံမႈစနစ္ကေန ေခ်ဖ်က္တိုက္ထုတ္ေပးရပါတယ္။ အဲဒီလိုေသြးနီဥဆဲလ္ေတြ ပ်က္စီးျပီး ထြက္ေပၚလာတဲ့ ဘီလီရူဘင္ေတြကို သည္းေျခရည္ထဲ တခါထဲ ေရာထည့္လိုက္ျပီး အူလမ္းေၾကာင္းကေနတဆင့္ ခႏၶာကုိယ္ကေန စြန္႕ထုတ္လိုက္ရတာပါ။ ဘီလီရူဘင္ဟာ တျခားပံုစံအသြင္ေျပာင္းျပီး ဆီးထဲ မစင္ထဲကေနတဆင့္ ခႏၶာကုိယ္ျပင္ပကုိ ထြက္သြားပါတယ္။ အကယ္၍ ကင္ဆာေၾကာင့္ျဖစ္ျဖစ္၊ သည္းေျခေက်ာက္ေၾကာင့္ျဖစ္ျဖစ္ သည္းေျချပြန္လမ္းတေလွ်ာက္ ပိတ္ဆို႕ေနမယ္ဆုိရင္ ဘီလီရူဘင္ေတြကို မစြန္႕ထုတ္ႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။ ဒီအခါမွာ အသား၀ါတဲ ့လကၡဏာေတြ ျဖစ္ေပၚလာေလ့ရွိပါတယ္။ လူတစ္ေယာက္ဟာ အသား၀ါျပီဆိုတာနဲ ့အသည္း ဒါမွမဟုတ္ သည္းေျခအိတ္၊ သည္းေျချပြန္လမ္းေၾကာင္း တစ္ေနရာရာမွာ ျပႆနာ တစ္ခုခုျဖစ္ေနပါျပီ။ ဒါမွမဟုတ္ရင္လည္း ေသြးနီဥဆဲလ္ေတြ အဆမတန္ပ်က္စီးျခင္းေၾကာင့္လည္း ဘီလီရူဘင္ေတြ အရမ္းမ်ားျပီး အသား၀ါလာႏုိင္ပါတယ္။

အသည္းတို႕ အသည္းေတြရဲ႕ ေနာက္ထပ္ လုပ္ေဆာင္ခ်က္တစ္ခုကေတာ့ ခႏၶာကုိယ္ထဲမွာ ဘက္တီးရီးယားေတြကုိ ေခ်ဖ်က္ေပးတာပါပဲ။ လူေတြစားလိုက္တဲ့ အစားအစာထဲကေန မ်က္စိနဲ႕ မျမင္ရတဲ့ အင္မတန္ေသးငယ္တဲ့ ဘက္တီးရီးယားေတြဟာ အူလမ္းေၾကာင္းရွိ ေသြးေၾကာေတြကေနတဆင့္ အသည္းထဲကုိ တိုက္ရိုက္ေရာက္ရွိလာပါတယ္။ ဒီအခါမွာ အသည္းထဲမွာရွိတဲ့ ေရာဂါပိုးမႊား တိုက္ဖ်က္ေပးတဲ ့ဆဲလ္တမ်ိဳးကေန ေသြးေတြကို တာ၀န္ယူသန္႕စင္ေပးပါတယ္။ ခႏၶာကိုယ္မွာရွိတဲ ့ အျခား အဓိက အစိတ္အပိုင္းေတြဆီ ဘက္တီးရီးယားေတြ တိုက္ရိုက္မေရာက္ခင္ ဆန္ကာစစ္ေပးသလို လုပ္ေဆာင္ေပးပါတယ္။

အထက္က ေျပာခဲ့တဲ့ တာ၀န္ေတြအျပင္ အသည္းတို႕ဟာ ခႏၶာကုိယ္အတြက္ ေသြးခဲမႈျဖစ္စဥ္မွာလည္း အဓိက တာ၀န္ယူရပါေသးတယ္။ ခႏၶာကုိယ္မွာ ထိခိုက္ရွနာ ပြန္းပဲ့ျပီဆိုတာနဲ ့ ေသြးခဲမႈ ျဖစ္စဥ္ ျဖစ္ေပၚေပးရပါတယ္။ ဒါမွသာ ခႏၶာကုိယ္ကေန ျပင္ပကို မလိုအပ္ဘဲ ေသြးဆံုးရံႈးမႈေတြကို တားဆီးႏိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။ ဗီတာမင္ေကရဲ႕ အကူအညီကုိ ရယူျပီးေတာ့ အသည္း အသည္းကေနပဲ ေသြးခဲေစတတ္တဲ့ ပစၥည္းေတြကို ထုတ္လုပ္ေပးရပါတယ္။

အသည္းဟာ ဒါတင္မကေသးပါဘူး၊ ဗီတာမင္ေတြကိုလည္း သိမ္းထားေပးရပါတယ္။ ဗီတာမင္ ေအ၊ ဗီတာမင္ ဒီနဲ႕ ဗီတာမင္ B12 အစရွိတာေတြကို လေပါင္းမ်ားစြာဖူလံုမႈရွိေအာင္ အသည္း သိမ္းထားေပးႏုိင္ပါတယ္။ ခႏၶာကုိယ္မွာ သံဓါတ္ေတြပိုေနျပီဆိုရင္လည္း အသည္းပဲတတ္ႏုိင္သေလာက္ သိမ္းထားေပးပါတယ္။ သိမ္းထားသမွ်ေတြကိုေတာ့ ျပန္လည္လိုအပ္လာတဲ့တစ္ေန႕မွာ ျပန္ထုတ္ေပး ရပါတယ္။

ေနာက္ထပ္ အသည္း့ရဲ႕ တာ၀န္တစ္ရပ္ကေတာ့ ခႏၶာကုိယ္အတြက္ မလိုအပ္ေတာ့တဲ့ ပိုလွ်ံေဟာ္မုန္းတခ်ိဳ႕ကုိ ျပန္လည္ဖယ္ရွားေပးရပါတယ္။ အီစထရိုဂ်င္ေဟာ္မုန္း၊ သိုင္းရြက္ေဟာ္မုန္း၊ စတီးရိြဳက္ေဟာ္မုန္း အစရွိတာေတြကုိ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲ ဖယ္ထုတ္ေပးရပါတယ္။ အသည္း မက်န္းမာေတာ့ဘူးဆိုရင္ေတာ့ ဒီလုပ္ငန္းေတြ မလုပ္ေဆာင္ႏိုင္ေတာ့ဘူးေပါ့ဗ်ာ။ အရက္ေသာက္ျပီး အသည္းမေကာင္းတဲ့သူေတြမွာ ရင္သားစူလာျပီး ေ၀ွးေစ့ေသးသြားတာဟာ အသည္း့ရဲ႕ ဒီေဟာ္မုန္းျဖစ္စဥ္ေတြ ကေမာက္ကမျဖစ္သြားလို႕ပါ။

အသည္းဟာ ကုိယ္ခႏၶာအတြက္ လိုအပ္တာေတြသိမ္းဆည္းထားျပီး မလိုတဲ့အရာေတြ၊ ဥပါဒ္ျဖစ္ေစမယ့္ အရာေတြကို ဖယ္ရွားေပးရတဲ ့အဂၤါတစ္ခုပါ။ ခႏၶာကုိယ္အတြက္ အဆိပ္အေတာက္ျဖစ္ေစမယ့္အရာေတြ၊ ပိုလွ်ံေနတဲ့ ေဆး၀ါးေတြ အစရွိတာေတြကို ဖယ္ရွား ေပးရတာဟာလည္း အသည္းရဲ႕ အဓိကက်တဲ့ တာ၀န္တစ္ခုပါ။ အသည္းကို အဓိက ဒုကၡေပးမယ့္ ဟာေတြကေတာ့ အရက္ေတြ၊ မိႈတက္ေနတဲ့ အစားအစာေတြပါပဲ။

မေျပာပေလာက္တဲ့ အရက္ပမာဏအနည္းငယ္ဟာ ခႏၶာကုိယ္အတြက္ က်န္းမာေရး အေထာက္ အကူျပဳေကာင္းျပဳႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ခ်င့္ခ်ိန္ေအာင္ မေသာက္သံုးႏိုင္တဲ့အတြက္ ၀င္လာသမွ် အရက္ေတြကို အသည္းက ဖယ္ရွားေပးရပါတယ္။ အရက္ဟာ အသည္းထဲမွာရွိတဲ့ ဆဲလ္ေတြကို ပ်က္စီးေစႏိုင္တဲ ့ အဆိပ္အျပင္းဆံုး အရည္တစ္မ်ိဳးပါ။ နည္းနည္းေသာက္ေတာ့ နည္းနည္းပ်က္စီးသလို မ်ားမ်ားေသာက္ေတာ့ မ်ားမ်ားပ်က္စီးရပါတယ္။ ပ်က္စီးသြားတဲ့ အသည္းရဲ႕ အသည္းဆဲလ္ ေနရာေတြမွာ တြယ္ဆက္တစ္ရႈးေတြ၊ collagen လို ့ေခၚတဲ့ အမွ်င္ေတြဟာ စုေ၀းအေျခခ်လာပါတယ္။ တကယ္ဆိုရင္ အသည္းမွာရွိတဲ့ ဆဲလ္ေတဟာပ်က္စီးသြားရင္ အသစ္ျပန္ျဖစ္ေပၚႏိုင္တဲ့ အံ့ၾသဖြယ္ရာ လူ႕ခႏၶာကုိယ္ အစိတ္အပုိင္းတစ္ခုပါ။ အသည္းအစိတ္အပိုင္း ေနရာအခ်ိဳ႕ကို ျဖတ္ထုတ္လိုက္ရင္ ဆဲလ္အသစ္ေတြ အစားထိုး ျဖစ္ေပၚေပးပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အရက္ကုိ ႏွစ္ရွည္လမ်ား စြဲစြဲလမ္းလမ္း ေသာက္သံုးလာတဲ့အခါမွာေတာ့ ျပန္လည္အစားထုိးေပးဖို႕ဆိုတာ အရမ္းခက္ခဲသြားပါျပီ။ လူကုိအရက္ကႏိုင္သြားသလို အသည္းကုိလည္း အရက္က ႏိုင္သြားပါျပီ။ တစ္ရႈးေတြ အစားထိုးျပီးတဲ့ေနာက္ပိုင္း အသည္းဟာ တျဖည္းျဖည္း က်ဳံ႕လာ ေသးလာပါတယ္။ ဒါကို အသည္းေျခာက္ေနျပီလို႕လည္း တခ်ဳိ႕က သမုတ္ၾကပါတယ္။ အရက္ေၾကာင့္ အသဲေျခာက္ရံုတင္မကပါဘူး၊ အသည္းေယာင္မယ္၊ အသည္းအဆီဖံုးမယ္၊ ေနာက္ဆံုးအဆင့္ အသည္းကင္ဆာအထိေတာင္ ဦးတည္ႏိုင္ပါတယ္။ အသည္း မက်န္းမာျပီဆုိတာနဲ ့ အထက္ကေျပာခဲ့တဲ့ တာ၀န္ေတြကို အသည္းက အျပည့္အ၀ မထမ္းေဆာင္ႏုိင္ေတာ့ပါဘူး။ အသည္းမရွိရင္ လူဟာ အသက္ရွင္လို႕ မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့ဘူးေလ။ ဒါေၾကာင့္ အရက္ကုိမစြန္႕ႏိုင္တ့ဲသူအတြက္ အသက္ကုိစြန္႕ရျပီေပါ့။

အရက္လိုပဲ မိႈတက္ေနတဲ ့အစားအစာေတြ၊ ေရစိုျပီး မိႈစြဲေနတဲ့ ငရုတ္သီးေျခာက္ေတြ ဟာလည္း အသည္းကို ဒုကၡေပးေသးတာေပါ့ဗ်ာ။ မိႈထဲမွာပါတဲ့ aflatoxin ဆိုတာ ကင္ဆာျဖစ္ေစတတ္တဲ့ အာနိသင္ရွိပါတယ္။ မီးနဲ႕ အပူေပးရင္ေတာင္ သူ႕ရဲ႕ ဆိုးက်ိဳးက ေပ်ာက္ပ်က္မသြားပါဘူး။ ဒီ aflatoxin ဟာလည္း အသည္းကင္ဆာကို ျဖစ္ေစတတ္တဲ ့အေၾကာင္းရင္းတစ္ခုပါ။ ဒါေၾကာင့္မို႕ မိႈတက္ေနတဲ့ အစားအစာေတြကိုလည္း သတိထား ေရွာင္ၾကဥ္ဖို႕လိုအပ္ပါတယ္။

အသည္းက်န္းမာေရးေကာင္းခ်င္တယ္ဆိုရင္ေတာ့ အရက္ေတြ၊ မိႈတက္ေနတဲ့ အစားအစာေတြသာ မကပါဘူး၊ တျခားလိုက္နာရမယ့္ နည္းလမ္းေတြလည္း အမ်ားၾကီးရွိပါတယ္။ အသည္းအဆီဖံုးေရာဂါ မျဖစ္ေစဖို ့အတြက္ အဆီပါတဲ့ အစားအစာေတြ အမ်ားၾကီး မစားရပါဘူး။ အ၀မလြန္ေအာင္လည္း ပံုမွန္ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွား ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ျပီး ေနထိုင္ရပါမယ္။ အသည္းေရာင္ အသား၀ါ ေအ ဟာ မသန္႕ရွင္းတဲ့ အစားအစာေတြ၊ ေရေတြကေန ကူးစက္တာျဖစ္တဲ့အတြက္ ဒီေရာဂါမျဖစ္ဖို႕ အစာစားခါနီးတိုင္းနဲ႕ အိမ္သာတက္ျပီးတိုင္း လက္ကုိ စင္ၾကယ္ေအာင္ေဆးရပါမယ္။ အသည္းေရာင္ အသား၀ါ ဘီနဲ႕ စီကုိ ကာကြယ္ဖို႕အတြက္ ေဆးထိုးအပ္ေတြ မွ်ေ၀သံုးစြဲတာေတြ၊ အကာအကြယ္မဲ့ အေပ်ာ္အပါးလိုက္စားတာေတြ စတာေတြကုိ ေရွာင္ၾကည္ရပါမယ္။ မလိုအပ္ဘဲ မိမိသေဘာနဲ႕ မိမိ ေဆး၀ါး အလြန္အကၽြံမေသာက္သံုးသင့္ပါဘူး။ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ အသားငါး မွ်တေအာင္စားသံုးေပးရပါမယ္။ အထက္ပါအတိုင္း လိုက္နာ ေနထုိင္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ က်န္းမာတဲ့ အသည္းကို ပိုင္ဆိုင္မွာပါ။ အသည္းဟာ ခႏၶာကိုယ္ အသက္ရွင္ ရပ္တည္မႈအတြက္ မရွိမျဖစ္လိုအပ္လွတဲ့ အဂၤါအစိတ္အပိုင္းျဖစ္ေနတဲ့အတြက္ ေရာဂါမျဖစ္ေအာင္ ၾကိဳတင္အထူးဂရုစိုက္သင့္လွပါေၾကာင္း ေရးသားအပ္ပါတယ္။